Choroba zwyrodnieniowa stawu biodrowego to patologia, której istotą jest zanik chrząstki stawowej z próbami – chaotycznymi – autoregeneracyjnymi stawu. W przebiegu choroby zwyrodnieniowej stopniowo dochodzi do zmian w całym stawie – chrząstce stawowej, błonie maziowej, torebce stawowej, kości. Pojawia się zapalenie błony maziowej, zmiana struktury, rozpad i zanik chrząstki stawowej, zmiany wytwórcze pod postacią wyrośli kostnych, tzw. osteofitów, utwardza się warstwa podchrzęstna kości oraz pojawiają się tzw. geody zwyrodnieniowe.
Objawy choroby zwyrodnieniowej stawu biodrowego
Najczęstsze zgłaszane objawy choroby zwyrodnieniowej stawu biodrowego to ból i uczucie sztywności, które prowadzą do stopniowo coraz większej dysfunkcji ruchowej i pogorszenia tzw. jakości życia.
W związku z mnogością przyczyn choroby zwyrodnieniowej objawy mogą rozwijać się stopniowo albo rozpocząć się gwałtownie.
Ból
Typowa lokalizacja bólu to pachwina, a ból promieniuje do przedniej powierzchni uda i kolana, rzadziej głęboko w okolicę pośladka. Sporadycznie ból dotyczy wyłącznie kolana.
Ból związany jest z aktywnością (chodzeniem) i zmianą pozycji. Podczas ruchu stawem pojawia się często bolesne przeskakiwanie oraz czasem „chrupanie i zgrzytanie”; większość osób zgłasza pogorszenie bólu w okresie zmian pogody lub pór roku.
Sztywność
Sztywność ma charakter rozruchowy – występuje po dłuższym siedzeniu lub leżeniu, szczególnie rano, a ustępuje w ciągu aktywności.
Dysfunkcja ruchowa
Pacjenci opisując swój problem, zazwyczaj mówią o kłopotach z dalszymi spacerami, schylaniem się i wchodzeniem po schodach. W miarę postępu choroby ból występuje także podczas siedzenia i leżenia. W skrajnych sytuacjach ból jest stały, nie pozwala spać lub budzi często w nocy, unieruchamia w łóżku lub fotelu – konieczne jest korzystanie z kul, balkonika lub wózka inwalidzkiego. Niezwykle utrudnione staje się sprawne umycie, ubranie skarpetki, spodni, obuwia, wejście do wanny, umycie nóg, obcięcie paznokci, załatwienie czynności fizjologicznych oraz pożycie intymne.
Pogorszenie tzw. jakości życia (Quality of Life)
Na całym świecie – a w szczególności w USA i Europie Zachodniej – szczególną wagę przykłada się do oceny utraty jakości życia związanej z chorobą zwyrodnieniową stawu biodrowego. W tym celu używane są często wystandaryzowane skale punktowe. Dzięki odpowiedzi na kilkanaście łatwych pytań dotyczących życia codziennego można zobrazować sobie oraz badającemu ortopedzie, w jakim stopniu choroba stawu biodrowego wpływa negatywnie na codzienne życie. Na pytania z formularzy odpowiadać można wielokrotnie, np. podczas leczenia, sprawdzać ewentualny postęp lub remisję choroby.
Badanie ortopedyczne:
- bolesność palpacyjna pachwiny i bocznej powierzchni biodra
- przykurcz stawu – zazwyczaj w zgięciu i przywiedzeniu
- bolesne ograniczenie zakresu ruchomości stawu biodrowego – wyprostu, rotacji wewnętrznej, zgięcia, odwiedzenia
- skrócenie chorej kończyny dolnej
- utykanie – bólowe i związane z ograniczeniem ruchomości stawu
- zmniejszenie dystansu bezbólowego chodu
- konieczność stosowania kul, podpór i innych forma asekuracji
w zaawansowanych stadiach choroby:
- chód w pozycji pochylonej z hiperlordoą lędźwiową z dużym utykaniem w asekuracji balkonika
- poruszanie się tylko przy użyciu wózka inwalidzkiego
Badania obrazowe:
Podstawowym badaniem obrazowym jest RTG stawów biodrowych w pozycji przednio tylnej na stojąco z obciążeniem masą ciała oraz ew. dodatkowo RTG chorego stawu biodrowego ap i osiowe. Pozwala to w sposób szybki i tani rozpoznać większość patologii stawu biodrowego. Zazwyczaj w przypadku wątpliwości wykonywany jest rezonans magnetyczny (MR) stawu biodrowego. Oceniana jest budowa stawu oraz stopień zaawansowania uszkodzeń chrząstki stawowej.
Badania laboratoryjne
Wyniki badań pobranej krwi – badania podstawowe i szczegółowe badania reumatologiczne mogą także pomóc w podstawieniu prawidłowego rozpoznania. W chorobie zwyrodnieniowej stawu biodrowego wyniki badań zazwyczaj nie wykazują odstępstw od normy.
Diagnostyka różnicowa
Diagnostyka różnicowa obejmuje inne przyczyny bólu pachwiny – takie jak m.in. przepuklina pachwinowa, tętniak tętnicy biodrowej zewnętrznej, uszkodzenia mięśni, patologia nerek itd.
Po wykluczeniu m.in. ww. pozostaje wykluczenie innych patologii stawu biodrowego.
Wczesne rozpoznanie umożliwia podjęcie optymalnego leczenia.
Opracowanie
dr Piotr Staszczuk, ortopeda
Najnowsze komentarze